Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID)

Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID), fallop tüpleri ve yumurtalıklar (overler) gibi üst üreme organlarının enfeksiyonları için kullanılan geniş bir tanımlamadır. PID, ciddi ve yaygın bir hastalıktır. Her yıl bir milyondan fazla kadında saptanmaktadır ve bunların çoğunluğunu da gençler oluşturmaktadır.
PID, başarılı bir şekilde tedavi edilmekle beraber kalıcı ve uzun dönem sorunlara da neden olabilmektedir. Kendilerini bu enfeksiyondan korumayı bilen kadınlar hastalanma olasılıklarını azaltmaktadır. Bu bölümde:

• PID nedenleri
• Tanınır ve tedavisi
• Önlemlerine yer verilmektedir.

PID Nedenleri
PID, çeşitli mikroorganizmalar tarafından oluşturulabilir. En çok cinsel geçişli hastalıklardan kaynaklanır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYH) ensık nedeni gonore ve klamidya adlı iki bakteridir. Tedavi edilmediği zaman bu bakteriler cinsel geçişli hastalığa (CYH) ve dolayısı ile PID’e neden olurlar.
PID, bakteri vagina ve serviksten yukarı ilerlediğinde görülür. Daha sonrasında da bakteri uterus, fallop tüpleri ve overlere doğru yol alır. Hastalık günler yada haftalar içinde ilerler.
Tehlikeler
Amerika’da, PID gelişen kadınların dörtte biri hastaneye yatırılmaktadır. Bunlardan bazıları ise ameliyat gerektirmektedir. 
PID, uzun dönemde ciddi sorunlara neden olmaktadır. Örneğin infertilite (istendiği halde çocuk sahibi olamama), dış gebelik ve uzun süreli pelvik ağrı.
PID, kadınların beşte birinde infertiliteye neden olmaktadır. Bir kadın ne kadar sıklıkta ve şiddette PID geçirirse infertilite riski o kadar artar. PID, fallop tüplerinin iç dokusunda hasar oluşturur ve bu hasar da tüpleri bloke ederek infertiliteye sebep olur. Hasarlı tüp yumurtanın rahim (uterus) içine ulaşmasını engelleyerek dış gebeliğe neden olabilir.
Amerika’da her yıl PID ile ilişkili olarak çok sayıda dış gebelik olgusu görülmektedir. Dış gebelik sıklıkla hasarlı tübün olduğu tarafta uterus dışında görülmektedir. Döllenmiş yumurta tüp içinde büyümeye devam ederek tübün yırtılmasına ve karın içine kanamasına neden olabilir. Bu ciddi tablo için cerrahi müdahale gerekebilir.
Kimler Risk Altında
PID, ensık genç kadınlarda görülür , ama yine de cinsel olarak aktif olunan herhangi bir yaşta görülebilir. PID risk faktörleri şunlardır:

• Gonore (bel soğukluğu) ve klamidya ile oluşmuş cinsel geçişli hastalığı olan kadınlar
• Birden fazla partneri olan kadınlar (Partner ne kadar fazla ise risk o kadar artar)
• Partnerlerinin de başka partneri olan kadınlar
• Geçmişte PID geçirmiş olan kadınlar
• Sıkça vajinal yıkama yapan cinsel aktif kadınlar.

Belirtiler 
PID, şiddetli veya hafif belirtiler oluşturabilir. Bazen de hiç belirti vermeyedebilir. Fakat PID her şekilde kadın üreme organlarında ciddi hasarlar oluşturabilir.
Eğer şu belirtilerden herhangi biri varsa doktorunuzu mutlaka görün:

• Anormal vajinal akıntı
• Karnın alt kısımlarında ağrı
• Karnın sağ üst kısmında ağrı
• Anormal adet kanaması
• Ateş ve halsizlik
• Ağrılı idrar yapma
• Bulantı ve kusma
• Ağrılı cinsel ilişki

Herşeye rağmen bu belirtilerden birinin olması PID olduğunuz anlamına gelmez. Başka bir hastalığın belirtisi de olabilir.
Tanı
PID zor teşhis edilir. Bunun nedenlerinden biri etkilenen organların zor muayene edilmesi, diğeri ise belirtilerin diğer bir çok hastalıkla ( apendisit veya dış gebelik gibi ) benzerlik göstermesidir.
Doktorunuz sizin cinsel alışkanlıklarınızı, doğum kontrol yönteminizi ve belirtilerinizi de içerecek şekilde öykünüzü alacaktır. Pelvik muayenenizi de yaparak üreme organlarınızda duyarlılık olup olmadığına bakmalıdır.
Rahim ağzından örnek alarak gonore ve klamidya enfeksiyonu araştırılabilir. Kan testleri de yapılabilir.
Eğer daha fazla bilgi gerekirse doktorunuz daha başka testler de yapacaktır. Örneğin:

• Ultrasonografi: Bu araçla karın üzerinden yada vajinal yoldan ses dalgaları kullanılarak TV ekranından izleniyor gibi resimler oluşturulabilir. Tüplerde sıvı yada apse olup olmadığına bakılabilir.
• Rahim içi örnekleme: Rahim içinden küçük bir parça alınıp, mikroskop altında incelenebilir.
• Laparoskopi: Ucunda ışık bulunan ince bir tüple göbekten veya hemen altından küçük bir kesi ile girilerek, pelvik organlar görülebilir ve gerekirse örnek alınabilir.

Tedavi 
PID, tedavi edilebilir. Erken tedavi önemlidir ve infertilite gibi problemleri önleyebilir. Buna rağmen, enfeksiyon tedavi edilse bile uzun dönem problemler devam edebilir.
PID, öncelikle antibiyotiklerle tedavi edilir. Çoğu olguda antibiyotikler tek başına enfeksiyonu yok edebilir. PID genellikle birden fazla bakteri ile oluşturulmakta ve tek bir antibiyotik tüm bakteriler için yeterli olmamaktadır. Bu nedenle birden fazla antibiyotik reçete edilmektedir. Antibiyotikler ağızdan verilebileceği gibi enjeksiyon şeklinde de olabilir.
Bazen belirtiler enfeksiyon tam tedavi edilmeden kaybolabilir. Semptomlar kaybolsa bile size reçete edilen ilaçların tümünü almalısınız. Bazı durumlarda ilaçlar enfeksiyonun kaybolduğundan tam olarak emin olmak için 14 güne tamamlanmalıdır.
Tedaviye başladıktan 2-3 gün sonra doktorunuz sizi tekrar gözden geçirecektir. Eğer durumunuzda iyileşme yoksa hastaneye yatırılarak tedavi edilmeniz gerekebilir. Aşağıdaki durumlarda da hastanede tedavi gerekir:

• Ayırıcı tanı yapılamıyorsa (apandisit, dış gebelik, yumurtalık kitleleri vb)
• Gebelik mevcutsa
• Antibiyotik tedavisinin damardan verilmesi gerekiyorsa
• Şiddetli enfeksiyon varlığında, bulantı-kusma veya yüksek ateş varsa
• Apse varsa

Eğer belirtiler devam ediyorsa veya abse gerilemiyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Ayrıca partner tedavisi de yapılmalıdır. PID’ li hastaların partnerlerinde gonore ve klamidyal enfeksiyonu olabilir.Bu kişilerde de belirti olmadan enfeksiyon olabilir. Tekrar PID riskini azaltmak için partner de mutlaka kontrol ve gerekirse tedavi edilmelidir.
Korunma
CYH’dan ve PID’den korunmak için:

• Sadece sizinle ilişkisi olan ve CYH’si olmayan tek bir partneriniz olsun.
• Cinsel partner sayınızı sınırlayın ve CYH riski artmış olan partnerlerden sakının. Bunlar;
• Birden fazla cinsel partneri olmuş yada olan insanlar
• CYH’si olan biriyle cinsel ilişki
• CYH öyküsü
• Her cinsel ilişkide kondom kullanın. Doğru kullanıldığı zaman kondom cinsel yolla geçen hastalıklardan koruyucu olacaktır. Eğer başka doğum kontrol yöntemleri kullanıyorsanız, bu hastalıklardan korunmak için ayrıca kondom da kullanın.

Eğer CYH’niz veya PID’niz olduğunu düşünüyorsanız hemen doktorunuza başvurun.

Sonuç Olarak
PID, sağlığınızı tehdit edebilir ve infertiliteye neden olabilir. Bununla birlikte, korunulabilir ve tedavi edilebilir. Eğer PID belirtileriniz varsa, hemen doktorunuza başvurun. Tedavi görüyorsanız, doktorunuzun tavsiyelerine muhakkak uyun. Tedaviyi tam olarak bitirin ve kontrol için tekrar doktorunuzu görün. Ayrıca, tekrar enfeksiyondan korunmak için, tedavi edilmemiş cinsel yolla geçen hastalğı olan partnerle ilişkide bulunmayın.
Sözlük 
Apse: Enfeksiyon sonucu oluşmuş vücudun herhangi bir yerinde görülebilen içi iltihap dolu yapı.
Serviks: Rahmin vajinaya açılan en dar ve uç kısmı.
Klamidyal Enfeksiyon: Pelvik infilamatuar hastalığa ve infertiliteye neden olan cinsel yolla geçen hastalık etkeni, bakteri.
Dış Gebelik: Döllenmiş yumurtanın rahim içi dışında sıklıkla da fallop tüplerinde yerleşmesi ile oluşan gebelik.
Fallop Tüpleri: Yumurtalıkla rahim arasında yumurtanın iletimini sağlayan tüp şeklinde yapı.
Gonore: Pelvik inflamatuar hastalığa, artrite ve infertiliteye neden olan cinsel yolla geçen hastalık etkeni, bakteri.
Overler ( Yumurtalıklar): Rahmin her iki yanında yer alan yumurtaların bulunduğu ve hormon üreten bez yapılar.
CYH: Cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklar.
Uterus (rahim): Gebelik süresince fetusu barındıran kas yoğunluklu yapı.
Vajina: Vücudun dış kısmıyla rahim arsında bağlantıyı sağlayan kasla çevrili tüp yapı.